Wat is de relatie tussen creativiteit en kunst?
Één van de definities voor creativiteit (kunst centraal) : “Creativiteit is het vermogen om vanuit eigen bagage, op eigen wijze en onderzoekend te komen tot niet vanzelfsprekende ideeën, oplossingen en resultaten”.
Deze definitie zegt inderdaad veel over creativiteit. En over de manier waarop een oplossing heel bijzonder, uniek, onverwacht en eigenwijs kan zijn. Uit creativiteit ontstaan innovaties en nieuwe producten. Dit vermogen resulteert vaak in bijzondere en opmerkelijke oplossingen, zowel op het werk als privé. Originaliteit is een gevolg van creativiteit.
Tijdens een bezoek aan een expositie in de Melkfabriek in den Bosch, met de titel “quarantaine” raakte ik in gesprek met de vader van de daar exposerende kunstenaar Rob Heesbeen. Op de vraag: “heeft jouw zoon dat kunstzinnige van jou geërfd?” reageerde de vader ontkennend. Hij vertelde zichzelf helemaal niet creatief te vinden. Hij was werkzaam in een totaal ander vakgebied en impliceerde dat hij voor zijn werk geen creativiteit nodig had. Ik zag zijn trots en respect voor zijn zoon wat ik heel mooi vond om te zien. Net als het werk van Rob Heesbeen overigens.
Na de expositie, tijdens mijn wandeling naar mijn auto, dacht ik na over dit gesprek. Ik kon me niet voorstellen dat mijnheer Heesbeen helemaal geen creativiteit in zich zou hebben….. Zou hij niet ook zeker door zijn leven en zijn werk uitgedaagd zijn tot het maken van creatieve oplossingen? Uiteraard hoeven creatieve oplossingen niet direct omgezet te worden tot tastbaar werk.
Ik dacht verder nog na over creativiteit en wanneer mensen anderen als creatief ervaren. In de praktijk lijkt het zo te zijn dat men iemand creatief vind die met zijn handen iets zelf maakt. En hoe mooi sommige kaarten, beeldjes, schilderijen, kleding, baksels, tekeningen, etc. ook zijn, ze zijn niet altijd uit een creatieve geest ontsproten. Soms zijn het eigengemaakte versies van een idee van iemand anders, of vaardigheden die tijdens het maken nog ontwikkeld moesten worden.
Maar zelfs als het gaat om originele ideeën die omgezet worden tot een schilderij, object, stellage, beeld of tekening betekent het nog niet dat het om kunst gaat. Hiervoor zijn nog andere ingrediënten nodig.
Vaardigheid in bijvoorbeeld schilderen of beeldhouwen kan uiteindelijk resulteren in een echt kunstwerk. Maar tegelijkertijd kan het ontbreken van die vaardigheid toch tot een product leiden wat als kunst wordt gezien. Bijvoorbeeld omdat het de eigenschap heeft dat het anderen raakt, of een ander perspectief biedt. Kunst hoeft niet perse mooi te zijn om als zodanig gewaardeerd te worden.
Vaak is het verhaal achter het werk van een kunstenaar verhelderend, en verhoogt dat verhaal het gevoel dat het hier om kunst gaat. Hiermee wordt het bestaansrecht van juist dát ene werk en de waarde van het werk benadrukt. In een volgend artikel ga ik verder in op het verhaal achter een kunstwerk.
Hartegroet,
Karin Bonnemaijers
